Perspektywy rozwoju branży budowlanej w najbliższych latach przedstawiają się obiecująco. Największego ożywienia można spodziewać się do roku 2020. Związane jest to z realizacją zaległych inwestycji oraz koniecznością sfinalizowania unijnych projektów. Warto więc przyjrzeć się, jak prezentuje się rynek kruszyw, z którym nierozerwalnie wiąże się najbardziej tradycyjny segment działalności PROJPRZEM MAKRUM S.A. – segment maszyn krusząco-mielących.
Jego rozwój staramy się obserwować od długiego czasu. Ważnym wydarzeniem okazała się konferencja „Rozwój Rynku Kruszyw i Przemysłu Maszyn Kruszących w Polsce” zorganizowana dwa lata temu na Uniwersytecie Technologiczno-Przyrodniczym w Bydgoszczy, podczas której w gronie praktyków i naukowców zastanawialiśmy się nad najważniejszymi problemami i wyzwaniami branży. Dziś warto wrócić do zagadnienia stawianego w tytule seminarium. Zacznijmy jednak od samych kruszyw, które stanowią podstawowy surowiec wykorzystywany przede wszystkim w budownictwie. Choć należy pamiętać, że używane są również w innych branżach, np. kosmetycznej.
Kruszywo to materiał, który może mieć pochodzenie mineralne lub organiczne. W budownictwie powszechnie stosowane są te pierwsze, choć coraz częściej mówi się o potencjale tych drugich. Kruszywa organiczne mogą zyskać wartość dla branży budowlanej głównie po połączeniu ich z materiałami nieorganicznymi. Zwraca się uwagę przede wszystkim na ekologiczność tego rozwiązania. Upowszechnieniu stosowania kruszyw organicznych służy projekt ISOBIO, wspierany przez Unię Europejską w ramach „Horizon 2020”.
Dziś jednak to kruszywa mineralne stanowią główny surowiec w budownictwie. Dr inż. Teresa Rucińska definiuje je jako ziarnisty materiał budowlany, biorący czynny udział w procesie tworzenia zapraw, betonów, mieszanek mineralno-asfaltowych, warstw nośnych nawierzchni drogowych czy warstw mrozoochronnych, filtracyjnych itp [1]. Podziału kruszyw dokonuje się jeszcze ze względu na szereg innych cech m.in. sposób pozyskiwania i rodzaj surowca, z którego pochodzą, uziarnienie czy gęstość.
To do czego używane są kruszywa zależy przede wszystkim od ich właściwości. Nawet te o stosunkowo niskiej wytrzymałości znajdują swoje zastosowanie np. w elementach dekoracyjnych. Przykładem może być tu tynk, używany już nie tylko jako zabezpieczenie ścian, ale rozwiązanie dekoratorskie. Warto wspomnieć chociażby tynk japoński, efektownie wpisujący się w nowoczesne wnętrza. Co ciekawe, zawiera m.in. bawełnę oraz jedwab. Natomiast kruszywa o wysokiej wytrzymałości wykorzystywane są przede wszystkim w budownictwie drogowym.
Jak podaje raport „Kruszywa w budownictwie”: 91% kruszyw pochodzi ze złóż naturalnych , 5% z recyklingu, 2% z obszarów morskich, a pozostałe 2% to kruszywa sztuczne [2]. O tym, jak cenny to towar, świadczą kształtujące się ceny piasku. Eksportuje się go nawet tam, gdzie wydawać by się mogło jest go pod dostatkiem. W krajach arabskich ten pustynny nie nadaje się jednak do przemysłowego wykorzystania. Tak duże zapotrzebowanie na piasek wiąże się oczywiście z ekspansją budownictwa w niemal każdym zakątku świata. Powszechne stało się w tym kontekście przywoływanie przykładu Singapuru:
Singapur nie miał własnych zasobów piasku potrzebnego do stworzenia sztucznego lądu, więc musiał go importować. (…) W 1997 roku władze tego kraju zakazały dalszego eksportu. Singapurskie firmy zaczęły więc eksploatować Indonezję – zniszczyły 24 wysepki. Dziś nie ma ich już na mapach. W 2007 r. rząd Indonezji też wprowadził piaskowe embargo. Cena tony piasku w Singapurze skoczyła z 3 do 190 dolarów [3]!
W Polsce w przeważającej mierze produkuje się kruszywa żwirowo-piaskowe, służące przede wszystkim do produkcji betonu i wyrobów betonowych, stosowanych zarówno w budownictwie mieszkaniowym oraz drogownictwie. Ich złoża występują na terenie niemal całego kraju. Inaczej wygląda to w przypadku kruszyw łamanych (pozyskiwanych mechanicznie), które wydobywane są przede wszystkim w południowych obszarach Polski. Kruszywa łamane to podstawowy materiał stosowany w budownictwie drogowym i kolejowym.
Czy optymistyczna prognoza dla branży budowlanej to dobre wiadomości również dla rynku kruszyw? Z pewnością. Wzrost wydobycia kruszyw można było wyraźnie zaobserwować m.in. w latach poprzedzających organizację w Polsce EURO 2012, co wiązało się z koniecznością przygotowania odpowiedniej infrastruktury. Należy jednak pamiętać, że przełożenie nie jest tak bezpośrednie. Rozwój rynku zależy również od wielu innych czynników m.in. jakości samych surowców, kosztów transportu czy dostępności kruszyw. Niezwykle ważna jest również odpowiednia technologia. Wiedząc, jak ważne jest zapewnienie nowoczesnych rozwiązań służących produkcji kruszyw, wprowadziliśmy niedawno do naszego portfolio innowacyjną kruszarkę HJ.
Kruszarka daje możliwość kruszenia materiałów twardych i średnio twardych takich jak: diabaz, granit, bazalt czy klinkier. Zapewnia łatwą regulację szczeliny w pełnym zakresie, możliwości doboru odpowiedniej szczęki oraz maksymalną wydajność w swojej klasie. Posiada również ergonomiczny i kompaktowy korpus. W maszynie istnieje również szeroki wybór typów szczęk, których zastosowanie zależy od tego, z jakim materiałem będziemy mieli do czynienia.
1. Standardowa o uniwersalnym zastosowaniu do nieabrazyjnych skał.
2. Szerokie zęby do materiałów bardzo twardych i abrazyjnych lub dynamiczna kontrola nastaw w układzie hydraulicznym.
3. Okrągłe zęby do żwiru i skał o podwyższonej zawartości manganu.
4. Specjalne zęby do płyt zmniejszają ryzyko nieskruszenia płaskich surowców.
5. Szerokie fale do recyklingu asfaltu minimalizujące zaklejanie się szczęk.
6. Fale do recyklingu betonu, cegły i odpadów rozbiórkowych.
Należy pamiętać, że aby uzyskać optymalne parametry pracy należy zwrócić uwagę na: właściwy dobór szczęk, właściwą granulację surowca, prawidłową prędkość podawania surowca, odpowiednią wydajność i szerokość podajnika oraz ograniczenie zanieczyszczeń gliniastych i ilastych.
[1] http://www.focus.pl/artykul/czy-czeka-nas-globalna-wojna-o-piasek
[2] http://docplayer.pl/15260372-Kruszywa-w-budownictwie-cz-2-kruszywa-alternatywne.html
[3] http://trucinska.zut.edu.pl/fileadmin/Kruszywa_budowlane.pdf
Opracowanie: Agnieszka Kuca, źródło: MAKRUM.
